خسارت های ناشی از صاعقه چقدر است؟

مقدمه

صاعقه یکی از پدیده‌های طبیعی است که به صورت ناگهانی و با انرژی عظیم خود می‌تواند به افراد، ساختمان‌ها، تجهیزات و حتی حیوانات آسیب برساند. این پدیده شامل اثرات مستقیم و غیرمستقیم است که هرکدام خسارات متفاوتی را به دنبال دارد. در این مقاله به بررسی انواع خسارات ناشی از صاعقه و میزان این خسارات و آمار های ملی و بین المللی آن میپردازیم.

انواع خسارت‌های ناشی از صاعقه

1. خسارات جانی: صاعقه ممکن است به انسان‌ها و حیوانات آسیب جدی وارد کند. در اثر اصابت مستقیم صاعقه، خطر مرگ یا مصدومیت وجود دارد. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، هر ساله حدود 24,000 نفر در سراسر جهان بر اثر اصابت صاعقه جان خود را از دست می‌دهند و بیش از 240,000 نفر نیز دچار جراحات می‌شوند.
2. خسارت به ساختمان‌ها و سازه‌ها: صاعقه ممکن است به صورت مستقیم به سازه‌ها اصابت کرده و خسارات شدیدی به آن‌ها وارد کند. این خسارات شامل خرابی سازه‌های بتنی، فلزی و همچنین آتش‌سوزی ناشی از افزایش دما در نقاط اصابت می‌باشد.
3. آتش‌سوزی: آتش‌سوزی یکی از شایع‌ترین اثرات ثانویه صاعقه است. انرژی صاعقه باعث اشتعال مواد قابل احتراق در نزدیکی نقاط اصابت می‌شود که می‌تواند به آتش‌سوزی‌های گسترده منجر شود. در کشورهای با آب‌ و هوای خشک مثل استرالیا، صاعقه عامل اصلی بسیاری از آتش‌سوزی‌های جنگلی است.
4. خسارات به تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی: القای الکترومغناطیسی ناشی از صاعقه می‌تواند به تجهیزات حساس الکترونیکی آسیب بزند.
5. اختلال در شبکه‌های اطلاعاتی و مخابراتی: صاعقه می‌تواند باعث اختلال در شبکه‌های ارتباطی و اطلاعاتی شود و انتقال داده‌ها را مختل کند. این امر در بخش‌های حساس مانند بانکداری، مخابرات و سیستم‌های کنترل صنعتی و صنایع ناوبرای و هواپیمایی و دیتا سنتر ها اهمیت زیادی دارد.
6. کاهش تولید در واحدهای تولیدی: قطع برق و آسیب به تجهیزات تولیدی به دلیل صاعقه می‌تواند منجر به کاهش تولید و ایجاد اختلال در چرخه تولید شرکت‌ها شود. به‌ویژه در صنایع زیربنایی که نیاز به تداوم عملکرد تجهیزات دارند، این مسئله می‌تواند ضررهای اقتصادی بزرگی به دنبال داشته باشد.

برخی آمار و ارقام خسارات ناشی از صاعقه

میزان خسارت مالی در کشور آلمان، خسارت ناشی از صاعقه در سال 2023 به رقم بالایی رسید و شرکت‌های بیمه بیش از 330 میلیون یورو برای 220,000 پرونده خسارت پرداخت کردند. این نشان‌دهنده افزایش 80 میلیون یورویی نسبت به سال قبل است. بخش عمده این خسارات به دلیل تجهیزات الکترونیکی پیشرفته در ساختمان‌ها بوده است.
خسارت در کانادا: طبق آمار، هزینه‌های مربوط به صاعقه در کانادا سالانه بین 600 میلیون تا 1 میلیارد دلار کانادا تخمین زده می‌شود. این هزینه‌ها بیشتر مربوط به آسیب‌های جنگل‌ها و شبکه‌های برق است.
خسارت در ایالات متحده: طبق گزارش‌های Weather.gov، خسارات ناشی از صاعقه در آمریکا سالانه بین 600 میلیون تا 1 میلیارد دلار است. بیشتر این خسارات به بخش‌های جنگلداری و برق مربوط می‌شود. از سوی دیگر، سیستم‌های تشخیص صاعقه (مانند NLDN) به‌طور گسترده‌ای در آمریکا برای مدیریت این تهدیدها استفاده می‌شوند.
خسارت‌های جهانی: صاعقه علاوه بر آسیب به تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی، باعث ایجاد خساراتی در شبکه‌های ارتباطی، سیستم‌های انتقال داده و اختلال در تولید صنعتی می‌شود. در کشورهای توسعه‌یافته، تأثیر صاعقه بر شبکه‌های برق و زیرساخت‌های حیاتی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها محسوب می‌شود.

نمودار مقایسه‌ای میزان خسارات مالی ناشی از صاعقه در کشورهای مختلف از جمله آمریکا، کانادا، آلمان، سوئد، استرالیا، انگلستان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا در دوره 2022-2024، نمایش‌دهنده خسارات به میلیون یوریو مباشدبرای کاهش خسارات ناشی از صاعقه، استفاده از سیستم‌های حفاظت در برابر صاعقه (صاعقه‌گیرهای الکترونیکی و  صاعقه گیر های سنتی یا Conventional ) بسیار اهمیت دارد. همچنین نصب صحیح تجهیزات حفاظت از اضافه ولتاژ (سرج ارستر)  ، همبندی صحیح و سیستم ارتینگ مناسب می‌تواند جلوی آسیب به تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی را بگیرد.

نتیجه‌گیری

صاعقه یک پدیده طبیعی بسیار مخرب است که می‌تواند خسارات جانی، مالی و فنی بسیاری به دنبال داشته باشد. با توجه به افزایش تکنولوژی‌های پیشرفته و استفاده از تجهیزات الکترونیکی در تمامی حوزه ها و حساس تر شدن این تجهیزات به ولتاژهای اضافی و همچنین نقش کلیدی آنها در زندگی روزمره ، توجه به حفاظت از این تجهیزات و کاهش خطرات ناشی از صاعقه بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است.